ظرفیت های ترانزیتی ایران
ظرفیت های ترانزیتی ایران دارای ارزش بسیار زیادی برای جمهوری اسلامی است زیرا موجب گسترش و تقویت دیپلماسی اقتصادی ایران در بین کشورهای جهان و وابستگی بیشتر کشورهای دنیا به همکاری اقتصادی با ایران و کاهش تحریم پذیری اقتصاد ایران می‌شود همچنین به عنوان منبع درامد پایداری برای گذار از وابستگی اقتصادی به نفت میباشد.
در گذشته با توجه به عدم توسعه کشتیرانی بسیاری از حمل ونقل کالا ها بوسیله راه زمینی انجام میشد و موقعیت ژئوپلتیکی کشورایران به گونه ای بود که اکثر کاروان های تجاری ناگزیر بودند که از خاک ایران گذر کنند
(توسعه تجارت دریایی و کمرنگ شدن ترانزیت زمینی) و در کنار آن “شرایطی که استعمارگران و دولت های بی کفایت در قرون اخیر بوجود آوردند” علت برهم خوردن امنیت نسبی منطقه خاورمیانه بوده وذهمین مساله باعث شده است که جایگاه ترانزیتی کشور به فراموشی سپرده شود.
به موازات عدم برنامه‌ریزی برای فعالسازی این ظرفیت فوق‌العاده در کشور، شاهد فعالیت و سرمایه‌گذاری سنگین رقبای منطقه‌ای و فعال شدن کریدورهای موازی ایران هستیم که تهدیدی جدی برای مزیتهای نسبی ایران به حساب می‌آید.
ترانزیت با کشور های همسایه
کشورهای همسایه و منطقه با ایجاد و فعالسازی کریدورهای دیگر، در حال بهره برداری از این فرصت و ربودن سهم ایران از فرصت تجاری جهانی مشترک هستند.
چند نمونه مثال:
برای مثال کشور های آسیای میانه که محصور در خشکی هستند نیاز شدیدی به دسترسی به آب های گرم آزاد دارند و بهترین مسیر برای آنها استفاده از بندر چابهار میباشد اما با توجه به کم کاری مسئولان مربوطه در سالهای اخیر شاهد هستیم که کشورهای پاکستان و افغانستان و ترکمنستان در صدد ساخت مسیر جایگزین با محوریت پاکستان هستند
همچنین مسیر دوم شمال به جنوب ایران که برای وصل کردن کشور های قفقاز و روسیه به آب های خلیج فارس است یک فرصت بزرگ برای کشور میباشد که باید حداکثر بهره برداری از آن انجام شود اما با غفلت مسئولان شاهد بوده ایم که اخیرا ترکیه با اتصال خط آهن خود به عراق و بندر بصره تبدیل به رقیب جدی برای ایران شده و درحال حذف ایران از این مسیر میباشد.
مسیر سوم که مهمترین مسیر ترانزیتی کشور میباشد کریدو شرق به غرب برای اتصال چین به اروپا میباشد. این مسیر که در گذشته تحت عنوان جاده ابریشم از خاک ایران می گذشت، هم اکنون رقبای زیادی پیدا کرده که یکی از آنها مسیر ریلی روسیه در شمال دریای خزر و مسیر دوم مسیر آبی خاکی ترکیه است که از چین _قرقیزستان_ازبکستان_ترکمنستان_مسیر دریای خزر_بندر باکو در آذربایجان _گرجستان و سپس ترکیه میباشد .
ترانزیت ریلی
عملکرد ترانزیتی جمهوری اسلامی ایران در بخشهای ریلی و زمینی طی 8 سال اخیر به کمتر از نصف تنزل پیدا کرده است. مسئولین مربوطه کشور با علل متعددی مانند شدت گرفتن تحریم‌های نفتی و وقوع بحران ارزی در این سالها، اهمیت بهره‌مندی از ظرفیت‌های از دست رفته ترانزیتی را فهمیده اند . در صورت تکمیل زیرساخت کریدورهای داخلی کشور، ظرفیت ترانزیتی کشور سالیانه به 80 میلیون تُن افزایش و درآمد ارزی به 8 میلیارد دلار یعنی بیش از یک چهارم کل صادرات غیر نفتی خواهد رسید.
نگاه کارشناسی به حوزه ترانزیت کالا
کارشناسان این حوزه یکی از مهم ترین مشکلات ترانزیت کشور را افزایش یافتن زمان سیر کالا از کشور می دانند که به دلیل تدوین قوانین نظارتی از سوی 14 نهاد مختلف به وجود آمده است.
گام اساسی در تدوین برنامه ملی توسعه ترانزیتی کشور ، تعیین اولویت‌های سرمایه‌گذاری در توسعه کریدورهای ترانزیتی، بر اساس سناریوهای محتمل از تحولات آینده داخلی و بین‌المللی است.
در این راستا لازم است تا یک نهاد متولی واحد در کشور به مدیریت متمرکز ترانزیت بپردازد، نهادی که دارای اختیارات سطح بالا بوده و هرگونه عملکرد سایر نهادهای کشور در امر ترانزیت، با هماهنگی و تنظیم آن صورت پذیرد.
دیدگاهتان را بنویسید